We zitten niet allemaal in dezelfde boot. Dat was een prachtige post die afgelopen weken op Facebook circuleerde, in diverse talen. Voor de één biedt de situatie van social distancing namelijk mogelijkheden, voor de ander is het pure ellende.
Het openbare leven staat stil, maar het leven thuis gaat door. Zat je niet lekker in je vel, dan is er goede kans dat deze situatie het er niet beter op maakt. Voor anderen is het misschien wel een periode van (meer) rust die ze zo nodig hadden, maar nooit namen.
Voor de één is thuiswerken stressvol, voor de ander een verademing. In sommige beroepen is het alle hens aan dek, terwijl anderen zich zorgen maken over de toekomst van hun baan of onderneming.
Iedereen ervaart de situatie anders. Wat tot stress leidt, is ook voor iedereen anders. Soms zijn het je gedachten, je zorgen. Soms het nieuws. Het thuiswerken. Misschien heb je minder energie, ben je vermoeid.
Meer inspanning dan herstel
Dat de situatie voor veel mensen op de één of andere manier stressvol is, staat als een paal boven water. En wat dan extra belangrijk is, is jezelf opladen. Inspanning en herstel moeten namelijk in evenwicht zijn om jezelf weerbaar te maken tegen stressoren, van welke aard dan ook. Door voldoende herstel ervaar je minder stress.
Want wat gebeurt er als je niet voldoende herstelt van je dagelijkse inspanning? Je begint dan de volgende dag vermoeider en je moet je extra inspannen om een goede prestatie te leveren. Extra inspanning vraagt weer om extra herstel.
Het klinkt als een open deur, niet? Iedereen weet dat hij voldoende uit moet rusten.
Toch doen we dat maar matig. We doen nog even dit, en nog even dat. We ploffen na het werk op de bank neer en kijken uitgeblust naar de tv. En ik heb er geen onderzoek naar gedaan, maar het lijkt wel alsof ‘ik moet’ de meest gehoorde uitspraak is (ook ik zeg dat vaker dan me lief is).
Voor veel mensen geldt dus dat ze meer inspanning leveren dan herstellen. Misschien sta je er niet zo bij stil. Je kunt een tekort aan herstel namelijk tijdelijk compenseren, en dat is ook wat we vaak doen. Door er ‘gewoon’ nog een tandje bij te zetten. Door de signalen van je lichaam te negeren. En toch je agenda vol te plannen. Extra inspanning dus. En we zetten daar geen extra ontspanning tegenover. Gevolg: niet minder stress, maar meer.
Belasting
Een keertje eens iets teveel van jezelf vragen, is niet erg. Doe je dat te vaak en gedurende een lange periode, dan ontstaat ‘allostatische belasting’: je lichaam wordt vermoeid en je systemen raken in de war. Je stresssystemen blijven bijvoorbeeld actief – zelfs in ruststand – en je immuunsysteem kan zijn werk niet goed doen.
Dus ben je moe, heb je weinig energie, en moet je toch nog iets doen? Denk dan niet: van uitstel komt afstel, dus ik doe het toch maar even. Luister naar je lichaam, neem rust en laad jezelf op. Want je herstel uitstellen, dat is pas afstel.
Opladen
Hoe kun je jezelf opladen, zodat je voldoende herstelt van je dagelijkse inspanning en minder stress ervaart? Er zijn twee eenvoudige manieren:
- Doe elke dag iets waar je energie en een positief gevoel van krijgt. Dit kan van alles zijn: een bepaalde hobby, of een bepaalde taak op je werk die je leuk vindt om te doen. Het is iets waar je naar uitkijkt, plezier in hebt en waarmee je een goed gevoel over jezelf genereert.
- Plan herstelmomenten in, zowel tijdens je werkdag als na je werk. Hoogleraar Arbeids- en Organisatiepsychologie Sabine Geurts noemt dat intern herstel vs. extern herstel. Voorbeelden van intern herstel: ieder half uur een korte pauze, in de zon zitten tijdens de lunchpauze, maar ook afwisselen tussen veeleisende en routinematige activiteiten. Voorbeelden van extern herstel: ’s avonds iets lezen of schrijven, een wandeling na het eten, sporten in het weekend – feitelijk alles waarmee zowel jouw lichaam als geest in staat zijn om te ontspannen. Het kan dus ook een sociale activiteit zijn, maar let op: zodra het een ‘moetje’ wordt, is er vaak geen sprake meer van ontspanning.
Wat doe jij gedurende de dag om jezelf op te laden?
